„Każdemu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą. Pozbawienie lub ograniczenie wolności może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonych w ustawie” (art. 41 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej).
„Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa” (art. 57 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej).
W sytuacji zatrzymania danej osoby przez uprawnione organy, należy pamiętać, że każdemu człowiekowi przysługuje prawo do obrony. Zatrzymany ma prawo do uzyskania informacji o przyczynach zatrzymania – niezwłocznie i w sposób dla niego zrozumiały, a także o przysługujących zatrzymanemu prawach.
Zatrzymany ma przede wszystkim prawo do:
– skorzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego,
– skorzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeśli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim,
– złożenia oświadczenia / odmowy złożenia oświadczenia,
– otrzymania odpisu protokołu zatrzymania,
– dostępu do pierwszej pomocy medycznej,
– wysłuchania,
– zawiadomienia osoby najbliższej dla zatrzymanego, a także innej osoby zamiast lub obok osoby najbliższej,
– złożenia zażalenia do sądu na zatrzymanie w ciągu 7 dni od zatrzymania.
Na żądanie zatrzymanego należy niezwłocznie umożliwić mu nawiązanie w dostępnej formie kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym, a także bezpośrednią z nimi rozmowę.
Tylko w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, zatrzymujący może zastrzec, że będzie przy tej rozmowie obecny.
Zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, jeżeli:
– ustanie przyczyna zatrzymania,
– w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez uprawniony organ, zatrzymany nie zostanie przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania,
– na polecenie sądu lub prokuratora.
Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania go do dyspozycji sądu nie doręczono mu postanowienia o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania albo nie ogłoszono mu tego postanowienia na posiedzeniu.
Niedopuszczalne jest ponowne zatrzymanie osoby podejrzanej na podstawie tych samych faktów i dowodów.
Źródła:
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U.1997.78.483
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego Dz.U.2020.30 t.j. z dnia 2020.01.09